Ewenkowie to pasterze reniferów, którzy zamieszkują ogromne przestrzenie północnej Rosji. Jak twierdzi Wikipedia to około… 2 mln km². Jesteście w stanie wyobrazić sobie taką przestrzeń? Przez dach czumu, ewenkejskiego domu z juty, widać rozgwieżdżone niebo. W centralnej części namiotu cały czas pali się ognisko. Jako krzesła służą wytarte skóry reniferów. Tak są takie miejsca. A przynajmniej były w 2004 roku, kiedy Andrzej Dybczak koczował w tajdze razem z ewenkejską rodziną. Swoją wyprawę w odległy zakątek Syberii i życie ewenków autor opisał w reportażu “Gugara”.
„Gugara” w języku Ewenków to dźwięk wydawany przez dzwonki, które pasterze zawieszają na szyjach reniferów, aby móc łatwiej znaleźć je w tajdze. Pomyślcie tylko, ten dźwięk ma swoją specjalną nazwę. Jest ważny. Ewenkowie żyją z reniferami w niezwykłej symbiozie, żyją z nimi i dzięki nim. Dlatego tak ważne, by zawsze słyszeli gugarę.
Andrzej Dybczak przez kilka tygodni mieszkał wraz z pasterzami i ich stadem w Ewenkijskim Okręgu Autonomicznym w Kraju Krasnojarskim w głębokiej Rosji. Życie w głębi tundry płynie innym rytmem wyznaczanym przez naturę i bulgot herbaty w samowarze.
Kulminacyjnym punktem ewenkejskiej podróży przez bezbrzeżne obszary Syberii jest wizyta w wiosce. Te kilka domów, nazywane jest przez koczowników miastem. To tam spotykają się pasterze reniferów, by zabawić się na imprezach sowicie skrapianych alhkolem. Uciec do innego świata. Zapić się na umór.
Andrzej Dybczak snuje swoją opowieść leniwie. Choć książka nie porywa, to czyta się ją z zaciekawieniem. Z jednej strony dobrze jest usłyszeć, że są jeszcze na ziemi miejsca, w których czas się zatrzymał. Gdzie w nocy widać na niebie gwiazdy.
Autor pokazuje też ciemną stronę ewenkejskiej rzeczywistości. Ich społeczność chyli się ku upadkowi. Język umiera. Młodzi uciekają do miast. Pogrążają się w pijaństwie. “Gugara” to historia świata, który odchodzi na zawsze. Tonie w oparach alkoholu. Dźwięk dzwonków reniferów słuchać z roku na rok coraz słabiej…
Gugara
Autor: Andrzej Dybczak
Wydawnictwo Czarne 2012
Zdjęcie główne: Flickr.com
Mamaczyta 